Littekens in de longen door ernstige luchtweginfecties

Lagere luchtweginfecties komen vaak voor en herstellen meestal zonder blijvende schade. Soms hebben luchtweginfecties een ernstiger en/of langduriger beloop. Dan kan er schade aan de luchtwegen of longen ontstaan.

Het slijmvlies dat de binnenkant van de luchtwegen bekleed raakt beschadigd, waardoor er littekenvorming ontstaat. Op die plek worden de luchtwegen dan wijder dan normaal, de medische naam daarvoor is bronchiëctasieën . Dit kun je het beste zien op een CT-scan. Een gezond slijmvlies van de luchtwegen is belangrijk omdat het helpt om het slijm van diep uit de longen naar boven te verplaatsen, zodat je het kan ophoesten of doorslikken. Op een plek met bronchiëctasieën kan longslijm uit de lagere luchtwegen ophopen. Dit kan zorgen voor nieuwe infecties van de luchtwegen en longen. De belangrijkste klacht die kinderen daarbij kunnen merken is een langdurige hoest met slijmvorming.

Hoe vaak komt het voor?

Hoe vaak bronchiëctasieën  voorkomen bij kinderen is niet precies bekend. Infecties van de lagere luchtweg, zoals een longontsteking (pneumonie), komen erg vaak voor bij kinderen. Kinderen moeten dan meestal hoesten, hebben koorts en zijn kortademig. Soms is het nodig om extra zuurstof toe te dienen.

Een infectie kan ook in de grotere luchtwegen (de bronchiën) optreden, dan spreken we van een bronchitis. Daarbij moeten kinderen ook veel hoesten met slijm, maar meestal hebben kinderen met bronchitis geen koorts of last van benauwdheid. Het overgrote deel van deze luchtweginfecties herstelt zonder blijvende schade. In sommige gevallen kan er toch schade ontstaan aan de luchtwegen. De kans hierop is groter als kinderen een onderliggende longziekte of een stoornis in de afweer hebben.

Na een ernstige longontsteking of wanneer er bronchiëctasieën zijn gevonden na een langdurige bronchitis, kunnen we onderzoeken of uw kind een onderliggende ziekte van de longen of het immuunsysteem heeft. Er zijn veel mogelijke oorzaken, maar de meeste daarvan zijn erg zeldzaam:

• Malacie (slapte) van de luchtpijp die het ophoesten van slijm moeilijk maakt.
• Primaire cilliaire dyskinesie (een ziekte van de trilhaartjes op het longslijmvlies).
• Stoornis van het immuunsysteem.
• Fistel (gaatje) tussen de luchtpijp en de slokdarm.
• Slikstoornis, waardoor kinderen zich vaak verslikken.
• Inademen van een stukje eten of ander voorwerp.
• Aangeboren afwijking van het longweefsel.
• Taaislijmziekte (Cystic Fibrose), al wordt dit meestal al in de hielprik ontdekt.

Soms kunnen we geen oorzaak vinden. Het blijft dan altijd mogelijk dat de eerste schade ontstaan is door een vervelend verlopen (gecompliceerde) luchtweginfectie. De schade die daar dan bij ontstaan is kan weer de oorzaak zijn voor nieuwe luchtweginfecties en daarmee ook weer voor meer schade.

Wanneer er schade aan de luchtwegen (bronchiëctasieën) ontstaat kunnen de trilhaartjes die op het slijmvlies zitten op die plek niet meer goed functioneren. Daardoor wordt het transport van slijm vanuit de longen naar boven verstoord. Slijm kan dan ophopen en daar kunnen bacteriën in groeien.

De belangrijkste klacht die kinderen daarvan krijgen is het ophoesten van slijm. Als dit lang duurt kunnen kinderen daarvan ook slechter gaan slapen, meer vermoeid raken, en verhoging of koorts krijgen. De ontsteking kan soms overgaan in een echte longontsteking.

Nieuwe infecties van de luchtwegen kunnen de schade in de luchtwegen verergeren. Daarom is het belangrijk om de klachten van bronchitis of longontsteking op tijd en goed te behandelen.

Bronchiëctasiën worden vastgesteld met een CT-scan. Een CT-scan maakt gebruik van röntgenstraling. Wij hebben veel ervaring met maken van de best mogelijke CT-beelden, met zo min mogelijk stralingsbelasting.

De kinderlongarts doet daarna onderzoek naar verschillende mogelijke onderliggende oorzaken:

• Een longfunctie-onderzoek. Deze kunnen we uitvoeren bij kinderen vanaf ongeveer 4 jaar.
• Bloedonderzoek naar problemen van het immuunsysteem.
• Zweettest voor taaislijmziekte.
• Scopie (kijkoperatie) om de luchtwegen van binnen te bekijken en te bekijken of er sprake is van malacie (slapte van de luchtpijp), een fistel (gaatje naar de slokdarm), een vreemd voorwerp in de luchtweg of een aangeboren afwijking van de luchtwegen.
• Slikfoto om te beoordelen of de slik veilig is en kinderen zich niet verslikken.
• Kweek van het longslijm om te zien of er bepaalde bacteriën in groeien.

De behandeling van ernstige luchtweginfecties vindt plaats in het ziekenhuis door de kinderarts, kinderlongarts en kinderinfectioloog.

Bij schade aan de luchtwegen wordt uw kind door de kinderlongarts op de polikliniek behandeld. Als de oorzaak een onderliggende longziekte of afweerstoornis is, kunnen we die soms ook behandelen.

De behandeling van de bronchiëctasieën zelf bestaat uit behandelingen die uw kind helpen het slijm op te hoesten, zoals het vernevelen met zout water of door de fysiotherapeut aangeleerde technieken.

De luchtweginfectie behandelen we met antibiotica. Meestal kan dit met een drankje of pillen, maar in sommige gevallen is antibiotica via het infuus noodzakelijk. Op deze manier wordt de kans dat er meer schade aan de longen en luchtwegen ontstaat zo klein mogelijk gehouden.

Als een luchtweginfectie ernstig verloopt of erg lang duurt verwijst de huisarts uw kind door naar de kinderarts. Wanneer uw kind vaker longontstekingen heeft, of als de arts vermoedt dat uw kind longschade heeft, wordt u doorverwezen naar de kinderlongarts. De kinderlongarts kan specialistische onderzoeken uitvoeren.

Kinderen die schade hebben aan de luchtwegen worden gevolgd door de kinderlongarts. De kinderfysiotherapeut leert uw kind technieken aan om zo goed mogelijk het longslijm te kunnen ophoesten.