Onderzoek en diagnose
U bent door uw huisarts of specialist verwezen naar het Blaaskankercentrum. Wij gaan eerst onderzoeken wat voor blaaskanker u heeft en het stadium waar de blaaskanker zich bevindt.
Voor uw bezoek hebben wij al gegevens gekregen van uw specialist. Met die gegevens bepalen we welke onderzoeken er bij u nodig zijn. De onderzoeken doen we allemaal op dezelfde dag. Aan het einde van de dag overleggen we met een team van specialisten over de resultaten. Samen bepalen we de diagnose en maken we een behandelplan.
U kan de volgende onderzoeken verwachten:
Bloedonderzoek
Aan het begin van uw bezoek doen we een bloedonderzoek om de functie van de nieren en lever te bekijken. Voor dit onderzoek wordt er bloed bij u afgenomen. Dit gebeurt bij de Centrale Bloedafname in het Erasmus MC.
Intakegesprek
Na de bloedafname krijgt u een intakegesprek met de uroloog, de internist-oncoloog, de radiotherapeut en verpleegkundige. Tijdens het intakegesprek bespreken we uw klachten, conditie en medische voorgeschiedenis. Ook bespreken we uw wensen voor de behandeling.
De aanwezige verpleegkundige zal de rest van de dag met u meelopen en u begeleiden bij de gesprekken met de oncoloog of de bestralingsarts. Deze verpleegkundige noemen we ook wel de casemanager. Hier lees je meer over de verschillende casemanagers van het Blaaskankercentrum.
Urineonderzoek (urinecytologie)
Soms wordt er in uw urine gekeken naar aanwezigheid van bloed en kwaadaardige cellen.
Kijkonderzoek van de blaas (cystoscopie)
De arts bekijkt de binnenkant van de blaas. Hiervoor gebruikt de arts een cystoscoop. Dit is een dunne slang met een lens aan het uiteinde. De arts brengt de cystoscoop naar binnen via de plasbuis. De cystoscoop is aangesloten op een camera waardoor de patiënt op een scherm mee kan kijken.
Waarschijnlijk is er al een keer blaasweefsel bij u afgenomen voor uw bezoek aan het Erasmus MC. Wij onderzoeken dit eerder afgenomen weefsel opnieuw.
In sommige gevallen moet de uroloog opnieuw weefsel bij u afnemen uit de blaas. Dit gebeurt op de operatiekamer. De uroloog plaatst een holle buis (cystoscoop) via de plasbuis in de blaas. Aan deze buis zit een ‘happertje’, waarmee stukjes van de blaas worden weggenomen. We onderzoeken het weggenomen weefsel in het laboratorium.
Deze ingreep heet een transurethrale resectie van de tumor (TURT). Als de tumor niet te uitgebreid is, wordt tijdens de TURT operatie de hele tumor weggenomen.
Beeldvormend onderzoek
Bij spierinvasieve blaaskanker is er verder onderzoek nodig. Met dit onderzoek kijken we hoe ver de tumor is doorgegroeid in de spier en of er uitzaaiingen zijn. U kan de volgende beeldvormende onderzoeken krijgen:
- CT-scan (röntgenonderzoek)
We onderzoeken of er uitzaaiingen zijn in andere organen zoals de longen, lever of hersens.
- MRI-scan
We onderzoeken hoe ver de tumor is doorgegroeid en of er uitzaaiingen zijn in lymfeklieren rondom de tumor. Hiervoor maken we soms een MRI-scan van het bekken.
- PET-CT scan
We onderzoeken of er uitzaaiingen zijn naar de lymfeklieren of longen.
Behandelplan binnen 24 uur
Bij het Blaaskankercentrum in het Erasmus MC vinden alle noodzakelijke onderzoeken op één dag plaats. Aan het einde van de dag overleggen we met een team van specialisten over de resultaten. Samen bepalen we de diagnose en maken we een behandelplan.
Patiënten worden binnen 24 uur na het eerste bezoek geïnformeerd over hun behandelmogelijkheden. Bij het opstellen van het behandelplan houden we altijd rekening met uw wensen en behoeftes.
Behandeling van niet-spierinvasieve blaaskanker
Een niet-invasieve tumor wordt ingedeeld in drie risicogroepen: laag risico, matig risico of hoog risico. Dit geeft aan hoe groot het risico is dat de tumor terugkeert, hoe snel hij terugkeert en hoe groot de kans is dat de tumor in het spierweefsel gaat groeien.
De risicogroep van de tumor bepaald welke behandeling nodig is. Bij het Blaaskankercentrum kunt u de onderstaande behandelingen krijgen.
TURT-operatie
Bij de TURT-operatie verwijdert de arts tumoren in de blaas via de plasbuis. Bij een niet-spierinvasieve tumor lukt het vaak om de hele tumor te verwijderen uit de blaas.
Lees ook de patiëntenfolder of de TURT-operatie.
Blaasspoelingen
Bij niet-spierinvasieve blaaskanker is de kans ongeveer 70% dat de tumor terugkomt na een TURT-operatie. Om dit risico te verkleinen krijgt u na de TURT-behandeling een blaasspoeling. Bij een blaasspoeling wordt er vloeistof met medicijnen in de blaas gespoten. Deze medicijnen kunnen de kankercellen doden.
Er zijn verschillende soorten blaasspoelingen. De soort blaastumor bepaalt hoeveel blaasspoelingen en welke soort blaasspoelingen er nodig zijn.
Lees ook de patiëntenfolder over blaasspoelingen.
Operatie om de blaas te verwijderen
Als de niet-spierinvasieve kanker ook na de blaasspoelingen een hoog risico blijft, dan kan het nodig zijn om de blaas weg te halen. Dit maakt de kans kleiner dat de blaaskanker terugkomt of verder ontwikkelt.
Bij een blaasverwijdering wordt er op de plek van de blaas een nieuwe urineafvoer gemaakt. Dit kan op verschillende manieren. De arts bespreekt met u welke optie het beste voor u is.
Lees meer over blaasverwijdering bij de behandeling van spierinvasieve blaaskanker en in de patiëntenfolder over blaasverwijdering.
Ervaring van een patiënt
In de onderstaande video vertelt een patiënt over zijn behandeling van niet-spierinvasieve blaaskanker.
Behandeling van spierinvasieve blaaskanker
Er zijn verschillende behandelingen mogelijk bij spierinvasieve blaaskanker. De arts beslist samen met u welke behandeling voor u het beste is.
U kunt de volgende behandelingen krijgen in het Erasmus MC Blaaskankercentrum:
Chirurgie: blaas verwijderen (cystectomie)
Als u een spier-invasieve blaastumor heeft die alleen in de blaas zit, krijgt u meestal een operatie om de blaas te verwijderen. In plaats van de blaas wordt er nieuwe urineafvoer gemaakt. Er zijn verschillende manieren om een urine-afleiding te maken. De arts bespreekt samen met u welke optie het beste voor u is:
- Een Neoblaas (orthotope blaasvervanging)
Van een stuk dunne darm wordt een inwendig opvangreservoir gemaakt voor de urine. Dit reservoir wordt aangesloten op de plasbuis en neemt de functie van de blaas over. De urine kan dan via een normale weg het lichaam verlaten.
- Een urinestoma (Urinestoma volgens Bricker)
U krijgt een zakje op de buik waarin de urine wordt opgevangen. Dit zakje is aangesloten op een gat in de buikwand. De opening in de buikwand staat in verbinding met de urineleiders via een stukje dunne darm.
- Een Indiana pounch (continent urinestoma)
De urine wordt opgevangen in een inwendig reservoir en u hoeft geen stoma te dragen. Het reservoir wordt gemaakt van een stuk dunne darm en een deel van de dikke darm. De uitgang van het reservoir zit in de wand van de onderbuik. Het reservoir moet via de uitgang in de buik elke paar uur geleegd worden.
Meer informatie over de verschillende stoma’s kunt u lezen op de website www.stomavereniging.nl of www.stomaofneoblaas.nl.
Operatie met robot
In het Erasmus MC gebruiken we voor blaasverwijdering-operaties de Da Vinci Robot. Deze robot wordt aangestuurd door chirurgen en helpt om preciezer te opereren. Hierdoor kunnen we complexe operaties beter uitvoeren en kunnen patiënten sneller herstellen. U vindt meer informatie over de robot op de pagina over het Blaaskankercentrum.
Chemoradiatie: bestralen gecombineerd met chemotherapie
Chemoradiatie is een combinatie van chemotherapie en radiotherapie (bestraling). U kunt deze behandeling krijgen in plaats van een blaasverwijdering. U kunt dan uw blaas behouden. Voor chemoradiatie moet u aan verschillende voorwaarden voldoen.Belangrijk is dat u geen of weinig blaasklachten heeft.
Bestralen (radiotherapie)
Als de combinatie van chemotherapie en radiotherapie niet mogelijk is of te veel risico heeft, zullen we de blaas alleen bestralen. Dit is wel minder effectief dan de combinatie met chemotherapie. Ook met alleen bestraling richten we ons op de volledige vernietiging van de tumor in de blaas.
In deze folder vindt u veel gestelde vragen over bestraling (radiotherapie) bij blaaskanker.
Inwendige bestraling (HDR of brachytherapie)
Bij inwendige bestraling (HDR) krijgt u binnen een korte tijd veel straling toegediend via een kleine stralingsbron die dicht bij of in de tumor wordt gebracht door middel van speciale buisjes. Hierdoor kunnen we omliggende organen veel beter sparen terwijl de tumor wel een veel hogere dosis bestraling krijgt. De buisjes voor de bestraling worden via een operatie aan de blaas ingebracht.
Lees meer in de folder over brachytherapie.
Chemotherapie
Voorafgaand aan verwijdering van de blaas of chemoradiatie kunt u behandeld worden met 4 tot 6 kuren chemotherapie. Dit is een behandeltraject van 12 tot 18 weken. Afhankelijk van het type chemotherapie is dit een volledig poliklinische behandeling of een behandeling met 1 of 2 nachten opname in het ziekenhuis per chemokuur. Het belangrijkste doel van chemotherapie voorafgaand aan verwijdering van de blaas of chemoradiatie, is het verkleinen van de terugkeer van ziekte in de toekomst.
Chemotherapie wordt ook gegeven als de kanker uitgezaaid is. Ook dit is een behandeltraject van 12 tot 18 weken. Afhankelijk van het type chemotherapie is dit een volledige poliklinische behandeling danwel een behandeling met 1 of 2 nachten opname in het ziekenhuis per chemokuur. De belangrijkste doelen van chemotherapie bij uitgezaaide ziekte is langer leven en behoud of verbeteren van kwaliteit van leven.
In het Erasmus MC Kankerinstituut wordt veel onderzoek naar nieuwe behandelingen gedaan (klinische studies). Mogelijk kunnen we u daarom een behandeling in studieverband aanbieden. Deze behandeling komt dan in plaats van de standaard chemotherapie.
Immunotherapie
Bij immuuntherapie krijgt u medicatie die het afweersysteem stimuleert om de kankercellen op te ruimen. Deze behandeling wordt gegeven als de blaaskanker terug is gekomen na chemotherapie. Het is een palliatieve behandeling en is bedoeld om het leven te verlengen.
In het Erasmus MC Kankerinstituut wordt veel onderzoek naar nieuwe behandelingen gedaan (klinische studies). Mogelijk kunnen we u daarom een behandeling in studieverband aanbieden. Deze behandeling komt dan in plaats van de standaard immuuntherapie.
Doelgerichte chemotherapie (antibody-drug-conjugates)
Als u eerder chemotherapie en immuuntherapie voor uitgezaaide blaaskanker heeft gehadindien mogelijk, behandeld worden met 'doelgerichte chemotherapie', ofwel een antibody-drug-conjugate. Bij deze therapie is chemotherapie gekoppeld aan een eiwit dat urotheelkankercellen kan herkennen. Daardoor kan de chemotherapie via het bloed naar de juiste plek in het lichaam vervoerd worden. Vervolgens kan de chemotherapie ín de kankercellen zijn werk doen. De belangrijkste doelen van doelgerichte therapie zijn langer leven en behoud of verbeteren van kwaliteit van leven.
Blaaskatheterisatie
In sommige situaties is het nodig dat u een blaaskatheter krijgt. Dit is een slang die in de plasbuis wordt geplaatst zodat de urine naar buiten kan.
Lees meer in de folder over blaaskatheterisatie.
Geen behandeling
Soms zien we in overleg met de patiënt af van behandeling. Ook dan kunnen we u nog begeleiden. Zo hebben we een verpleegkundige die gespecialiseerd is in palliatieve zorg en een pijnteam dat kan helpen om de pijn te verminderen. Ook kunnen we bepaalde ingrepen doen om de kwaliteit van leven te verbeteren, bijvoorbeeld bestralen om het bloedverlies bij plassen te stoppen.
Controles
In het eerste jaar na uw behandeling met een operatie of chemoradiatie, vinden de controles plaats in het Blaaskankercentrum van het Erasmus MC. U komt één keer per drie maanden op controle.
Als u wordt behandeld voor uitgezaaide kanker, komt u ook één keer per drie maanden op controle. Ook als de behandeling afgerond is, controleren we u zolang dat zinvol is.
Wat gebeurt er tijdens de controles?
Bij de controles nemen we vaak bloed af en maken we foto’s of scans. Als u uw blaas nog heeft, wordt er opnieuw een cystoscopie (blaasspiegeling) gedaan.
Kan ik de controles in mijn eigen ziekenhuis doen?
Het verschilt per patiënt of dit mogelijk is. Zodra de controles in uw eigen ziekenhuis of een ziekenhuis dichter bij u in de buurt kunnen plaatsvinden, zullen we dat organiseren.
Bij niet-uitgezaaide ziekte komt u naast de controles in uw eigen ziekenhuis ook één keer per jaar in het Erasmus MC Blaaskankercentrum op controle.
Hoe lang blijf ik onder controle?
- Heeft u een urineafleiding? Dan blijft u levenslang onder controle.
- Heeft u geen urineafleiding? Dan blijft u minimaal tien jaar onder controle.
- Heeft u uitgezaaide ziekte? Dan blijft u onder controle tijdens de behandeling en na afronden van behandeling zolang dat zinvol wordt geacht.
Meedoen aan klinische studies
Bij het Blaaskankercentrum doen we veel wetenschappelijk onderzoek. U kan gevraagd worden om mee te werken aan een van onze studies. Bespreek met uw arts welke mogelijkheden hiervoor zijn.
Bekijk hier het overzicht van de klinische studies van het Blaaskankercentrum.
In deze video vertelt een patiënt over zijn deelname aan een studie voor uitgezaaide blaaskanker.
Leven met en na blaaskanker
Wij proberen u zo goed mogelijk te begeleiden om uw leven opnieuw in te vullen na de diagnose blaaskanker. Zo kunt u geholpen worden door een stoma-verpleegkundige, een seksuoloog, een diëtist of een medisch maatschappelijk werker. Ook kunt u terecht bij de PATIO (Patiënten- informatiecentrum Oncologie) van het Erasmus MC Kanker Instituut voor meer informatie en lotgenotencontact.
- Stoma-verpleegkundige: leert u omgaan met uw stoma in het dagelijks leven.
- Seksuoloog: helpt bij vragen over seksualiteit en intimiteit.
- Diëtist: geeft advies over uw eetpatroon.
- Medisch maatschappelijk werker: biedt professionele psychosociale begeleiding.
- PATIO: een ruimte in het Erasmus MC waar u informatie vindt over niet-medische onderwerpen. Ook kunt u hier terecht voor contact met lotgenoten of om even te ontspannen.
Palliatieve zorg
Soms is het helaas niet meer mogelijk om te genezen van blaaskanker, u krijgt dan
palliatieve zorg. Met deze zorg proberen we de klachten te verminderen en de kwaliteit van leven te verbeteren.
Met wie heeft u te maken?
Bij de behandeling van blaaskanker zijn zorgverleners van verschillende specialismen betrokken. U zult het meeste contact hebben met de uroloog, de internist-oncoloog, de radiotherapeut (bestralingsarts) en verpleegkundigen.
Onderaan deze pagina ziet u een overzicht van de zorgverleners die u tegen kan komen tijdens uw behandeling.
Blaaskankercentrum
In het Erasmus MC worden patiënten met blaaskanker behandeld in het Blaaskankercentrum van het Erasmus MC Kanker Instituut. Dit is een van de grootste multidisciplinaire kankercentra in Nederland.
