Leptomeningeale metastasen van solide tumoren

Leptomeningeale metastasen van solide tumoren presenteren zich meestal met hoofdpijn, braken, duizeligheid, gedragsverandering, verlammingsverschijnselen, pijn, urine-incontinentie en/of epilepsie. Vaak komen leptomeningeale metastasen tegelijkertijd voor met uitzaaiingen in de hersenen. Soms worden ze bij toeval ontdekt, bijvoorbeeld omdat uw dokter  een MRI scan van de hersenen laat verrichten.

Hoe vaak kom thet voor?

De precieze incidentie (het aantal nieuwe gevallen per 100.000 inwoners/jaar) van leptomeningeale metastasen van solide tumoren is niet bekend. Leptomeningeale metastasen van solide tumoren komen voor bij ongeveer 10% van de patienten met uitgezaaide tumoren in de loop van hun ziekte.

Leptomeningeale metastasen van solide tumoren kunnen voorkomen op de hersenvliezen van de schedel en kunnen dan hoofdpijn, braken, duizeligheid, gedragsverandering, verlammingsverschijnselen en/of epilepsie veroorzaken. Ze kunnen ook voorkomen op de hersenvliezen van het ruggenmerg en van de zenuwwortels en kunnen dan verlammingsverschijnselen, pijn en urine-incontinentie veroorzaken. Tumoren die het vaakst aanleiding geven tot leptomeningeale metastasen zijn borst-kanker, longkanker en melanoom.

Doordat de behandeling tegen uitzaaiingen op andere plaatsen in het lichaam, vaak chemotherapie, meestal niet goed doordringt door de hersenvliezen, kunnen leptomeningeale uitzaaiingen ontstaan ondanks chemotherapie. Ook kunnen ze ontstaan doordat tumorcellen zich verspreiden tijdens een operatie voor een uitzaaiing in de hersenen.

Leptomeningeale metastasen van solide tumoren presenteren zich meestal met hoofdpijn, braken, duizeligheid, gedragsverandering, verlammingsverschijnselen, pijn, urine-incontinentie en/of epilepsie. In tegenstelling tot bij uitzaaiingen in de hersenen , heeft  dexamethason bij leptomeningeale metastasen meestal weinig effect. Omdat de symptomen snel erger kunnen worden en kunnen leiden tot invaliditeit, is het belangrijk om binnen enkele weken een behandeling te starten, mits er een effectieve behandeling voorhanden is.

Soms kan de diagnose worden gesteld op grond van typische verschijnselen en kenmerkende afwijkingen op een MRI-hersenen of wervelkolom. 

In de meeste gevallen zijn echter meestal een of twee ruggenprikken nodig om de diagnose te kunnen stellen

Tijdens het traject van de diagnose krijgt u meestal te maken met uw huisarts, uw behandelend specialist (internist-oncoloog of longarts) en een neuroloog van het Erasmus MC. In principe blijft uw behandelend specialist het eerste aanspreekpunt. Af en toe is bestraling nodig, u ziet dan een radiotherapeut.