Lymfeklieroperatie bij uitgezaaide zaadbalkanker

Bij een retroperitoneale lymfeklierdissectie (RPLND) verwijderen we de lymfeklieren achter in de buik (het retroperitoneum). U ondergaat deze operatie als er na de chemotherapie voor uitgezaaide zaadbalkanker restafwijkingen in de lymfeklieren zijn. Soms voeren we deze operatie ook uit als u (nog) geen chemotherapie heeft gehad, omdat er mogelijk lymfeklieruitzaaiingen aanwezig zijn.

Zorgpad Uitgezaaide zaadbalkanker

Hieronder staat het zorgpad Uitgezaaide zaadbalkanker. Hierin kunt u zien welke stappen volgen wanneer u geopereerd wordt voor uitgezaaide zaadbalkanker en een RPLND volgt.
Klik op de afbeelding voor om deze te vergroten.

Hoe gaan we te werk?

Een retroperitoneale lymfeklierdissectie is een technisch uitdagende operatie. We maken eerst een snee in de buik om de lymfeklieren te bereiken. Als het kan voeren we een kijkoperatie uit met de DaVinci operatie-robot. Bij een kijkoperatie maken we meerdere kleine openingen in de buik. Nadat we de darmen aan de kant hebben gelegd, kunnen we binnen een standaard gebied rondom de grote lichaams(slag)ader de lymfeklieren verwijderen.

Wat is het doel?

Na chemotherapie voor uitgezaaide zaadbalkanker kunnen er nog steeds afwijkingen zichtbaar zijn op de lymfeklieren waar eerder uitzaaingen waren. In 10% van de gevallen is er dan nog kanker aanwezig in de lymfeklieren. In 50% van de gevallen gaat het om een voorstadium van zaadbalkanker (teratoom). Als dit in het lichaam blijft, kan het gaan groeien of kwaadaardig worden. Bij een retroperitoneale lymfeklierdissectie verwijderen we de afwijkende lymfeklieren.

Het behandelteam bestaat uit de uroloog en de verpleegkundig specialist

• De uroloog zal u op de polikliniek uitleg geven over de lymfeklier operatie en na de operatie de weefseluitslag met u bespreken  
• De uroloog zal de lymfeklier operatie verrichten. Er is een vast team van urologen gespecialiseerd in deze operatie in het zaadbalkanker expertisecentrum 

Dr. A.R. Alberts, uroloog Zaadbalkankercentrum

U zal gedurende het gehele proces (diagnose tot nacontroles) worden begeleid door de verpleegkundig specialist (casemanager).

Mv. Joni Zee, verpleegkundig specialist Urologische tumoren

Verloop opname

In deze video informeren we u over het verloop van de opname.

U wordt in ons expertisecentrum voor zeldzame urinewegtumoren en zaadbalkanker uitgebreid geïnformeerd en begeleid door onze gespecialiseerde oncologie-verpleegkundigen. Voor een goed herstel na de operatie is het belangrijk dat u in een zo goed mogelijke conditie verkeerd (door sport en een gezond dieet).

Robot-geassisteerde lymfeklieroperatie

In deze video laten we zien hoe een robot-geassisteerde lymfeklieroperatie voor uitgezaaide zaadbalkanker verloopt.

Tijdens de operatie kunnen de volgende complicaties ontstaan:

• Letsel van grote bloedvaten met bloeding tot gevolg. Dit komt in 2% van de gevallen voor.
• Letsel van een darm. Dit komt zelden voor.
• Noodzaak tot verwijderen van een nier. Dit komt zelden voor.
• Groot bloedverlies (meer dan twee liter). Dit komt zelden voor.

Kort na de operatie

Na de operatie kunnen de volgende bijwerkingen of complicaties ontstaan:

• Verstoorde zaadlozing door zenuwschade. Dit komt in 5% van de gevallen voor.
• Wondinfectie.
• Vertraagd op gang komen van de darmen.
• Lekkage van lymfevocht van de darmen.

Thuis

Gemiddeld blijven patiënten na de operatie twee nachten opgenomen op onze afdeling. Het herstel thuis duurt gemiddeld twee tot drie maanden. Omdat de buikwand goed moet genezen is het belangrijk dat u de eerste vier tot zes werken geen zware inspanningen levert of zware dingen tilt.

Na uw operatie onderzoekt de patholoog de verwijderde lymfeklieren onder de microscoop. De uitslag van dit weefselonderzoek krijgt u twee weken na de operatie op de polikliniek.

Wanneer neemt u contact op?

Wij staan 24 uur per dag voor u klaar bij vragen of specifieke klachten. Onze gespecialiseerde oncologie-verpleegkundigen begeleiden u zowel vóór als na de operatie. U kunt ook via e-mail contact met ons opnemen en telefonisch bereikbaar Kliniek urologie en gynaecologie, (010) 703 33 46.

• Urineleiderkanker

Dr. Tahlita Zuiverloon wordt eUROGEN coördinator voor zeldzame Urologische tumoren 

Het Erasmus MC expertisecentrum voor Zeldzame Urinewegtumoren en Zaadbalkanker neemt deel aan het eUROGEN Europese Referentie Netwerk. Recent is dr. Tahlita Zuiverloon van het Erasmus MC benoemt tot coördinator voor alle zeldzame Urologische tumoren binnen het eUROGEN netwerk. Naast zaadbalkanker vallen ook urineleiderkanker, zeldzame niertumoren, peniskanker, urachuskanker en bijniertumoren onder de zeldzame tumoren binnen het Europese netwerk. Zuiverloon heeft als visie om de komende jaren het Europese netwerk voor zeldzame Urologische tumoren uit te breiden en uitwisselingsprogramma’s voor chirurgische trainingen te stimuleren. Ook zullen werkgroepen opgezet worden, gericht op verdere centralisatie van zorg en uitbreiden van wetenschappelijk onderzoek voor deze zeldzame kankers.

Link: Coordination - ERN eUROGEN (eurogen-ern.eu)

Webinar over lymfeklieroperaties voor zaadbalkanker

Op 21 februari 2024 gaf dr. Arnout Alberts, uroloog bij het Zaadbalkankercentrum Erasmus MC, een webinar over lymfeklieroperaties voor zaadbalkanker voor het eUROGEN Europees Referentie Netwerk. Hier kunt u het webinar bekijken.

Landelijk MDO zaadbalkanker

Op 13 februari 2024 vond de kick-off plaats van het ‘Landelijk multidisciplinair overleg (MDO) Kiemceltumoren (zaadbalkanker)’, een initiatief van de Werkgroep Oncologische Urologie (WOU) Testis van de Nederlandse Vereniging voor Urologie (NVU). Het Zaadbalkankercentrum Erasmus MC treedt op als coördinerend centrum voor het MDO. Tijdens het MDO, dat één keer per maand plaatsvindt, worden complexe zaadbalkankerpatiënten besproken die een lymfeklieroperatie of chemotherapie moeten ondergaan. Urologen, oncologen en radiotherapeuten uit de expertisecentra en perifere ziekenhuis vanuit heel Nederland nemen online deel aan het overleg. Het doel is bij ingewikkelde casuïstiek het beste behandelplan op te stellen, van elkaar te kunnen leren en de kwaliteit van zorg te verbeteren. Inmiddels hebben de eerste vijf Landelijke MDO’s met succes plaatsgevonden.
 
Bekijk hier het bericht van het zaadbalkanker magazine

Robot geassisteerde lymfeklieroperatie voor zaadbalkanker

Bekijk hier een reportage van het zaadbalkanker magazine over een robot-geassisteerde lymfeklieroperatie in het Erasmus MC

Nationaal ballenalarm: controleer jezelf op zaadbalkanker

Nationaal ballenalarm: controleer jezelf op zaadbalkanker

Zaadbalkanker onderzoeksbeurs voor Dr. Arnout Alberts

Onderzoekers van het Erasmus MC Centrum voor zeldzame urinewegtumoren en zaadbalkanker verkrijgen Europese beurs voor onderzoek naar voorspellers van ziekteprogressie bij zaadbalkanker.  

Patiënten kunnen identificeren voor aanvullende behandeling

Zaadbalkanker wordt onderverdeeld in seminoom en non-seminoom. Vooral bij seminoom ontbreekt het momenteel aan bekende voorspellers van ziekteprogressie. Bepaalde microscopische tumorkenmerken zouden een risicofactor kunnen zijn voor het ontstaan van uitzaaiingen na het verwijderen van de zaadbal. Indien nieuwe voorspellers van uitzaaiingen worden geïdentificeerd,  kunnen deze gebruikt worden om patiënten te selecteren voor aanvullende behandelingen als chemotherapie, bestraling of een lymfeklieroperatie nadat de zaadbal verwijderd is. Deze aanvullende behandelingen zijn zeer effectief, maar ook belastend voor de patiënt en kunnen negatieve langetermijneffecten hebben als hart-en-vaatziekten en secundaire tumoren. Lang niet alle patiënten hebben een aanvullende behandeling nodig. Nieuwe voorspellers van uitzaaiingen zouden die patiënten kunnen identificeren die echt een aanvullende behandeling nodig hebben, en bij de patiënten die dit niet nodig hebben de aanvullende behandeling kunnen voorkomen. 

Onderzoeksbeurs

Dr. Arnout Alberts heeft een beurs van €45.000,- verkregen van de Europese Associatie voor Urologie (EAU) voor zijn onderzoek “Identification of predictors of disease relapse in clinical stage I and II seminoma testis through artificial intelligence”. Samen met dr. Tahlita Zuiverloon, dr. Willem Boellaard en onderzoekers de Universiteitskliniek Düsseldorf zal hij op zoek gaan naar voorspellers van ziekteprogressie in tumorweefsel in de verwijderde zaadbal of lymfeklieren van patiënten die in het verleden in het Erasmus MC en Düsseldorf geopereerd zijn. 

Er zullen nieuwe immunohistochemische kleuringen worden verricht op het in de biobank opgeslagen tumorweefsel. Microscopische beelden van doorsneden van de tumoren worden ingescand en zo gedigitaliseerd. Zo kunnen computer gestuurde algoritmen (kunstmatige intelligentie) nieuwe voorspellers van ziekteprogressie identificeren in het tumorweefsel. 

Dit onderzoek zal verricht worden binnen een fellowship van een jaar, waarbij dr. Alberts naast het uitvoeren van werkzaamheden in het kader van het onderzoek ook een chirurgische training zal volgen in Düsseldorf op het gebied van de lymfeklieroperatie (retroperitoneale lymfeklierdissectie) voor zaadbalkanker. 

Europees Referentie Netwerk voor zaadbalkanker

Het Erasmus MC Centrum voor zeldzame urinewegtumoren en zaadbalkanker is toegetreden tot het eUROGEN Europese referentie netwerk.

Sinds enkele jaren zijn Europese referentie netwerken (ERNs) opgezet van expertise centra voor zeldzame, complexe ziektebeelden. Deze ERNs worden financieel ondersteund vanuit de Europese Unie.

Eén van de 24 ERNs is eUROGEN, een netwerk van expertise centra uit 15 Europese landen op het gebied van zeldzame Urogenitale aandoeningen. Onder deze Urogenitale aandoeningen vallen zeldzame aangeboren afwijkingen, zeldzame functionele aandoeningen die een chirurgische behandeling behoeven en zeldzame vormen van kanker van de urinewegen en de mannelijke geslachtsorganen.

Het Erasmus MC Centrum voor zeldzame urinewegtumoren en zaadbalkanker  is toegetreden tot eUROGEN als expertise centrum voor zaadbalkanker. Daarmee is het Erasmus MC Kanker Instituut, naast het Radboud UMC en Antoni van Leeuwenhoek ziekenhuis, één van de drie Nederlandse expertise centra voor zeldzame Urogenitale kankers binnen het Europese netwerk. Het

Doel van het netwerk

Het doel van het netwerk is het bijeenbrengen van experts voor het uitwisselen van kennis over deze zeldzame aandoeningen. Tussen de centra binnen dit netwerk worden uitwisselingsprogramma’s tot stand gebracht, bijvoorbeeld voor chirurgische training. Ook vindt multidisciplinair overleg plaats via een online platform waar casus van patiënten worden besproken om zo gezamenlijk tot het beste behandelplan te komen.

Registratie van behandeluitkomsten van patiënten uit heel Europa maakt dat er goed wetenschappelijk onderzoek gedaan kan worden ondanks dat er sprake is van zeldzame aandoeningen. Ondersteund door wetenschappelijk onderzoek zullen verbeterde richtlijnen worden ontwikkeld voor de behandeling van deze aandoeningen. Dr. Tahlita Zuiverloon en dr. Arnout Alberts zijn als coördinatoren erg blij dat het Erasmus MC Kanker Instituut als zaadbalkanker expertise centrum toe is getreden tot eUROGEN: “De samenwerking binnen het Europese netwerk zal de zorg voor zaadbalkanker patiënten in het Erasmus MC Centrum voor zeldzame urinewegtumoren en zaadbalkanker  naar een hoger niveau tillen!”

Stichting Zaadbalkanker

Stichting Zaadbalkanker geeft voorlichting aan mannen met zaadbalkanker en hun naasten. Daarnaast biedt zij lotgenotencontact en behartigt ze de belangen van zaadbalkankerpatiënten en hun naasten. In Zaadbalkanker Online biedt Stichting Zaadbalkanker maandelijks nieuws, achtergrondinformatie en interviews over zaadbalkanker. In de maanden juli en augustus wordt aandacht besteed aan het Zaadbalkankercentrum van het Erasmus MC Kanker Instituut. Dit artikel kun je hier lezen.