Expertisecentrum voor zeldzame urinewegtumoren en zaadbalkanker

In het Centrum voor Zeldzame Urinewegtumoren en Zaadbalkanker behandelen we patiënten die een complexe operatie achter in de buik (het retroperitoneum) moeten ondergaan. Het gaat dan bijvoorbeeld om operaties waarbij we lymfeklier-uitzaaiingen van zaadbalkanker verwijderen, of het verwijderen van de nier bij een grote niertumor. 

Omdat uitgezaaide zaadbalkanker een zeldzame ziekte is worden in Nederland per jaar minder dan honderd lymfklieroperaties gedaan. Eén derde van deze operaties vindt plaats in ons Europees expertisecentrum. 

U komt bij ons voor advies en een persoonlijk behandelplan na een verwijzing door uw eigen uroloog. Op onze polikliniek werken urologen en specialisten van andere disciplines zoals de interne-oncologie, radiotherapie, gynaecologie, radiologie en (vaat)chirurgie nauw samen. We bespreken uw situatie in ons multidisciplinair overleg zodat we een behandelplan op maat kunnen maken. Onze specialisten zijn daarnaast betrokken bij wetenschappelijk onderzoek.

Wat willen we bereiken?

Onze missie is om onze patiënten snel maar zorgvuldig een behandelplan op maat aan te bieden. Op onze polikliniek besteden we daarnaast veel tijd en aandacht aan het informeren van onze patiënten. Door complexe operaties voor zaadbalkanker en nierkanker te centraliseren naar ons expertisecentrum, behalen we betere resultaten van behandelingen én herstelt de patiënt sneller na de behandeling. Waar mogelijk voeren we ingrepen uit via een kijkoperatie met behulp van de operatie-robot. We controleren op kwaliteit door de uitkomsten van operaties binnen ons expertise centrum te monitoren. Daarnaast doen we wetenschappelijk onderzoek, met als doel de behandeling van patiënten verder te verbeteren.

Wat maakt dit centrum bijzonder?

Binnen het Erasmus MC Kanker Instituut hebben we jarenlange ervaring met complexe retroperitoneale chirurgie. Ons centrum is een erkend Europees expertisecentrum voor de behandeling van zaadbalkanker en gevorderd nierkanker. 

Kort geleden zijn we vanuit ons expertisecentrum een samenwerkingsverband aangegaan met de Universiteitskliniek Düsseldorf (UKD) in Duitsland. De UKD is één van de meest toonaangevende centra op het gebied van de behandeling van patiënten met zaadbalkanker wereldwijd. Onze chirurgen hebben ervaring opgedaan in de Universiteitskliniek Düsseldorf, wij overleggen gezamenlijk over iedere patiënt en wij werken samen aan wetenschappelijk onderzoek. Sinds 2021 heeft Prof. dr. Peter Albers uit Düsseldorf officieel ons team versterkt en verricht hij ook operaties in Erasmus MC. Verder werken wij samen met de Stichting Zaadbalkanker en AYA (Adolescents and Young Adults with cancer), het zorgnetwerk voor jongvolwassenen met kanker. AYA heeft daarnaast sinds kort een loket in het Erasmus MC. 

Meer informatie

Kijk voor meer informatie over de aandoeningen die we behandelen op:

• NFK - Stichting Zaadbalkanker 
• AYA Zorgnetwerk
• Kanker.nl - Zaadbalkanker
• TRF Portal - Testiscarcinoom
• Stichting DUOS - studiegroep uro-oncologie
• NFK - Leven Met Blaas- of nierkanker
• Blaas- of nierkanker
• European Reference Network - Urogenital Diseases (Engelstalig).

Contact

Telefonische bereikbaar: (010) 704 2 881

Bereikbaar via e-mail: zaadbalkankercentrum & nierkankercentrum.

• Urineleiderkanker
• Goedaardige obstructies van de urineleider
• Autosomaal dominante cystenieren
• Retroperitoneale fibrose

Hieronder kunt u per aandoening meer informatie vinden door erop te klikken.

Samenwerkingen buiten het Erasmus MC 

• Oncologienetwerk Concord
• Oncologienetwerk EMBRAZE
• Universiteit Kliniek Düsseldorf (UKD) onder leiding van Prof. P.A. Albers.

Samenwerkende ziekenhuizen

• Admiraal de Ruyter Ziekenhuis
• Franciscus Gasthuis & Vlietland
• Groene Hart Ziekenhuis
• IJsselland ziekenhuis
• Ikazia ziekenhuis
• Maasstad ziekenhuis
• Spijkenisse Medisch Centrum
• Het Van Weel-Bethesda ziekenhuis
• Leids Universitair Medisch Centrum
• Reinier de Graaf Gasthuis
• Albert Schweitzer Ziekenhuis

Algemeen

Als u een operatie ondergaat in ons centrum vragen we uw toestemming om tijdens uw operatie urine, bloed en weefselmateriaal af te nemen. Dat slaan we op in onze weefselbank, de ‘COLLECTURO’ biobank, voor wetenschappelijk onderzoek.

In het laboratorium kweken we mini-orgaantjes en tumortjes, zogenaamde organoids. We gebruiken de organoids om de biologie van deze tumoren te ontrafelen. Daarnaast testen we nieuwe therapieën op de organoids, met als doel in de toekomst te kunnen voorspellen welke patienten baat zullen hebben bij de behandeling. We werken samen met het gerenommeerde Hubrecht Instituut voor de ontwikkeling van organoids (HUB Organoid project).

Wij werken ook samen met de Universiteitskliniek Düsseldorf (UKD), waarbij we zoeken naar markers (microRNA) die terugkerende ziekte na verwijdering van de zaadbal of na chemotherapie kunnen voorspellen. 

Zaadbalkanker

Binnenkort zal de PRIMETEST studie (lymfeklier verwijdering in plaats van chemotherapie bij stadium IIa/b seminoom zaadbalkanker) starten in het Erasmus MC.

Urineleiderkanker

Ons onderzoek naar urineleiderkanker richt zicht met name op het verbeteren van de uitkomsten voor patiënten door verbeterde diagnostiek en behandeling.

Met de REBACARE studie onderzoeken wij of een blaasspoeling voorafgaand aan chirurgische verwijdering van de urineleider de kans op terugkerende ziekte in de blaas kan verkleinen. Daarnaast onderzoeken we de genetische afwijkingen bij urineleiderkanker in (inter)nationale samenwerkingen (MOLCARUTUC studie). We onderzoeken ook of kunstmatige intelligentie de diagnostiek kan verbeteren.

Door een beter inzicht te krijgen in de unieke genetische aspecten van iedere tumor hopen we patiënten meer gepersonaliseerde behandelingen aan te kunnen aanbieden met minder blootstelling aan onnodige bijwerkingen van niet effectieve behandelingen.

Dr. Tahlita Zuiverloon wordt eUROGEN coördinator voor zeldzame Urologische tumoren 

Het Erasmus MC expertisecentrum voor Zeldzame Urinewegtumoren en Zaadbalkanker neemt deel aan het eUROGEN Europese Referentie Netwerk. Recent is dr. Tahlita Zuiverloon van het Erasmus MC benoemt tot coördinator voor alle zeldzame Urologische tumoren binnen het eUROGEN netwerk. Naast zaadbalkanker vallen ook urineleiderkanker, zeldzame niertumoren, peniskanker, urachuskanker en bijniertumoren onder de zeldzame tumoren binnen het Europese netwerk. Zuiverloon heeft als visie om de komende jaren het Europese netwerk voor zeldzame Urologische tumoren uit te breiden en uitwisselingsprogramma’s voor chirurgische trainingen te stimuleren. Ook zullen werkgroepen opgezet worden, gericht op verdere centralisatie van zorg en uitbreiden van wetenschappelijk onderzoek voor deze zeldzame kankers.

Link: Coordination - ERN eUROGEN (eurogen-ern.eu)

Webinar over lymfeklieroperaties voor zaadbalkanker

Op 21 februari 2024 gaf dr. Arnout Alberts, uroloog bij het Zaadbalkankercentrum Erasmus MC, een webinar over lymfeklieroperaties voor zaadbalkanker voor het eUROGEN Europees Referentie Netwerk. Hier kunt u het webinar bekijken.

Landelijk MDO zaadbalkanker

Op 13 februari 2024 vond de kick-off plaats van het ‘Landelijk multidisciplinair overleg (MDO) Kiemceltumoren (zaadbalkanker)’, een initiatief van de Werkgroep Oncologische Urologie (WOU) Testis van de Nederlandse Vereniging voor Urologie (NVU). Het Zaadbalkankercentrum Erasmus MC treedt op als coördinerend centrum voor het MDO. Tijdens het MDO, dat één keer per maand plaatsvindt, worden complexe zaadbalkankerpatiënten besproken die een lymfeklieroperatie of chemotherapie moeten ondergaan. Urologen, oncologen en radiotherapeuten uit de expertisecentra en perifere ziekenhuis vanuit heel Nederland nemen online deel aan het overleg. Het doel is bij ingewikkelde casuïstiek het beste behandelplan op te stellen, van elkaar te kunnen leren en de kwaliteit van zorg te verbeteren. Inmiddels hebben de eerste vijf Landelijke MDO’s met succes plaatsgevonden.
 
Bekijk hier het bericht van het zaadbalkanker magazine

Robot geassisteerde lymfeklieroperatie voor zaadbalkanker

Bekijk hier een reportage van het zaadbalkanker magazine over een robot-geassisteerde lymfeklieroperatie in het Erasmus MC

Nationaal ballenalarm: controleer jezelf op zaadbalkanker

Nationaal ballenalarm: controleer jezelf op zaadbalkanker

Zaadbalkanker onderzoeksbeurs voor Dr. Arnout Alberts

Onderzoekers van het Erasmus MC Centrum voor zeldzame urinewegtumoren en zaadbalkanker verkrijgen Europese beurs voor onderzoek naar voorspellers van ziekteprogressie bij zaadbalkanker.  

Patiënten kunnen identificeren voor aanvullende behandeling

Zaadbalkanker wordt onderverdeeld in seminoom en non-seminoom. Vooral bij seminoom ontbreekt het momenteel aan bekende voorspellers van ziekteprogressie. Bepaalde microscopische tumorkenmerken zouden een risicofactor kunnen zijn voor het ontstaan van uitzaaiingen na het verwijderen van de zaadbal. Indien nieuwe voorspellers van uitzaaiingen worden geïdentificeerd,  kunnen deze gebruikt worden om patiënten te selecteren voor aanvullende behandelingen als chemotherapie, bestraling of een lymfeklieroperatie nadat de zaadbal verwijderd is. Deze aanvullende behandelingen zijn zeer effectief, maar ook belastend voor de patiënt en kunnen negatieve langetermijneffecten hebben als hart-en-vaatziekten en secundaire tumoren. Lang niet alle patiënten hebben een aanvullende behandeling nodig. Nieuwe voorspellers van uitzaaiingen zouden die patiënten kunnen identificeren die echt een aanvullende behandeling nodig hebben, en bij de patiënten die dit niet nodig hebben de aanvullende behandeling kunnen voorkomen. 

Onderzoeksbeurs

Dr. Arnout Alberts heeft een beurs van €45.000,- verkregen van de Europese Associatie voor Urologie (EAU) voor zijn onderzoek “Identification of predictors of disease relapse in clinical stage I and II seminoma testis through artificial intelligence”. Samen met dr. Tahlita Zuiverloon, dr. Willem Boellaard en onderzoekers de Universiteitskliniek Düsseldorf zal hij op zoek gaan naar voorspellers van ziekteprogressie in tumorweefsel in de verwijderde zaadbal of lymfeklieren van patiënten die in het verleden in het Erasmus MC en Düsseldorf geopereerd zijn. 

Er zullen nieuwe immunohistochemische kleuringen worden verricht op het in de biobank opgeslagen tumorweefsel. Microscopische beelden van doorsneden van de tumoren worden ingescand en zo gedigitaliseerd. Zo kunnen computer gestuurde algoritmen (kunstmatige intelligentie) nieuwe voorspellers van ziekteprogressie identificeren in het tumorweefsel. 

Dit onderzoek zal verricht worden binnen een fellowship van een jaar, waarbij dr. Alberts naast het uitvoeren van werkzaamheden in het kader van het onderzoek ook een chirurgische training zal volgen in Düsseldorf op het gebied van de lymfeklieroperatie (retroperitoneale lymfeklierdissectie) voor zaadbalkanker. 

Europees Referentie Netwerk voor zaadbalkanker

Het Erasmus MC Centrum voor zeldzame urinewegtumoren en zaadbalkanker is toegetreden tot het eUROGEN Europese referentie netwerk.

Sinds enkele jaren zijn Europese referentie netwerken (ERNs) opgezet van expertise centra voor zeldzame, complexe ziektebeelden. Deze ERNs worden financieel ondersteund vanuit de Europese Unie.

Eén van de 24 ERNs is eUROGEN, een netwerk van expertise centra uit 15 Europese landen op het gebied van zeldzame Urogenitale aandoeningen. Onder deze Urogenitale aandoeningen vallen zeldzame aangeboren afwijkingen, zeldzame functionele aandoeningen die een chirurgische behandeling behoeven en zeldzame vormen van kanker van de urinewegen en de mannelijke geslachtsorganen.

Het Erasmus MC Centrum voor zeldzame urinewegtumoren en zaadbalkanker is toegetreden tot eUROGEN als expertise centrum voor zaadbalkanker. Daarmee is het Erasmus MC Kanker Instituut, naast het Radboud UMC en Antoni van Leeuwenhoek ziekenhuis, één van de drie Nederlandse expertise centra voor zeldzame Urogenitale kankers binnen het Europese netwerk. Het

Doel van het netwerk

Het doel van het netwerk is het bijeenbrengen van experts voor het uitwisselen van kennis over deze zeldzame aandoeningen. Tussen de centra binnen dit netwerk worden uitwisselingsprogramma’s tot stand gebracht, bijvoorbeeld voor chirurgische training. Ook vindt multidisciplinair overleg plaats via een online platform waar casus van patiënten worden besproken om zo gezamenlijk tot het beste behandelplan te komen.

Registratie van behandeluitkomsten van patiënten uit heel Europa maakt dat er goed wetenschappelijk onderzoek gedaan kan worden ondanks dat er sprake is van zeldzame aandoeningen. Ondersteund door wetenschappelijk onderzoek zullen verbeterde richtlijnen worden ontwikkeld voor de behandeling van deze aandoeningen. Dr. Tahlita Zuiverloon en dr. Arnout Alberts zijn als coördinatoren erg blij dat het Erasmus MC Kanker Instituut als zaadbalkanker expertise centrum toe is getreden tot eUROGEN: “De samenwerking binnen het Europese netwerk zal de zorg voor zaadbalkanker patiënten in het Erasmus MC Centrum voor zeldzame urinewegtumoren en zaadbalkanker naar een hoger niveau tillen!”

Stichting Zaadbalkanker

Stichting Zaadbalkanker geeft voorlichting aan mannen met zaadbalkanker en hun naasten. Daarnaast biedt zij lotgenotencontact en behartigt ze de belangen van zaadbalkankerpatiënten en hun naasten. In Zaadbalkanker Online biedt Stichting Zaadbalkanker maandelijks nieuws, achtergrondinformatie en interviews over zaadbalkanker. In de maanden juli en augustus wordt aandacht besteed aan het Zaadbalkankercentrum van het Erasmus MC Kanker Instituut. Dit artikel kun je hier lezen.