Operaties bij Colitis ulcerosa

Wat is deze operatie?

Colitis ulcerosa is één van de twee ziekten die onder chronische inflammatoire darmontsteking vallen (in het Engels noemen we dat Inflammatory Bowel Disease, oftewel IBD). Bij colitis ulcerosa kunnen er in de dikke darm ontstekingen ontstaan. We behandelen colitis ulcerosa met medicijnen, maar als die niet voldoende werken is het soms toch nodig om te opereren. Welke operatie we uitvoeren is afhankelijk van of de de ziekte in de acute of chronische fase is en of we een reconstructie kunnen uitvoeren.

• Operatie in de acute fase

Colitis ulcerosa is in de acute fase; als de dikke darm uitgezet en daardoor ontstoken is, er een gaatje in de dikke darm zit waardoor een buikvliesontsteking of een abces is ontstaan of als er een ernstige bloeding is. Wanneer we in de acute fase opereren, zal de chirurg ervoor kiezen het grootste gedeelte van de dikke darm weg te halen, de endeldarm te laten en een eindstandig (met één uitgang) stoma aan te leggen van de dunne darm. Afhankelijk van hoe ziek uw kind is, doen we dat via een kijkoperatie of tijdens een klassieke open operatie. Na het weghalen van het grootste gedeelte van de dikke darm en het aanleggen van de stoma komt de ziekte tot rust en kan uw kind beter worden.

• Operatie in de chronische fase 

Als uw kind ondanks de medicijnen klachten blijft houden, of als de groei van uw kind achterblijft, halen we tijdens een operatie de dikke darm gedeeltelijk of helemaal weg.
We halen de dikke darm gedeeltelijk weg als uw kind voeding slecht kan verdragen, als er veel medicijnen nodig zijn om de ziekte te onderdrukken of als uw kind veel last heeft van de ziekte. De chirurg haalt dan het grootste gedeelte van de dikke darm weg (behalve de endeldarm) en legt tot slot een dunne darm stoma aan. Dit doen we tijdens een kijkoperatie van de buik (laparoscopie). Na deze operatie kan uw kind weer aansterken, eten en drinken beter verdragen en de medicijnen gaan afbouwen. 

Als uw kind in goede conditie is en er weinig medicijnen nodig zijn om de ziekte te onderdrukken, kan de chirurg besluiten om de gehele dikke darm inclusief de endeldarm te verwijderen en meteen een reconstructie uit te voeren. Dit doen we met een J-pouch-anale anastomose.

In de meeste gevallen wachten we na een operatie in de chronische fase een jaar voor we een reconstructie uitvoeren.

• J-pouch-anale anastomose (reconstructie)

Als we dikke darm hebben weggehaald en uw kind weer hersteld is, kunnen we een reconstructie uitvoeren. We maken van een deel van de dunne darm een zakje (pouch), die de functie van de endeldarm overneemt. Tijdens een kijkoperatie verwijderen we eerst de endeldarm. Dat doen we door de enderldarm los te maken in het kleine bekken. Daarna maken we endeldarm los van de anus door een centimeter boven de overgang van de anale huid naar het slijmvlies het slijmvlies in te snijden en daarna de wand van de endeldarm in te snijden. Daarna maken we de dunne darm stoma los van de buikwand. Van de laatste lus van de dunne darm maken we een J-vorm. We openen de binnenwand van de J, waarna we er een zakje (pouch) van maken. Het onderste bochtje van de J hechten we aan de anus (J-pouch-anale anastomose). Om de pouch rust te geven, zodat de naden goed kunnen genezen, leggen we meestal een ontlastend dubbelloops stoma in de dunne darm aan (met een aanvoerend en afvoerend stoma).

Wat is het doel?

De colitus ulcerosa van uw kind kan door het verwijderen van de hele dikke darm helemaal genezen. Wanneer we de operatie uitvoeren is afhankelijk van hoe ziek uw kind is, of medicijnen de ziekte verbeteren en het effect op bijvoorbeeld de groei en ontwikkeling (puberteit) van uw kind.

Kort na de operatie

Operaties aan de dikke darm voor colitis ulcerosa zijn grote operaties. Daardoor kan het wat langer duren voordat de darmen van uw kind weer ‘op gang’ zijn. Zolang de darmen geen voeding verdragen, geven we speciale voeding via een infuus. Omdat in de darmen ontlasting zit, kunnen er complicaties optreden, zoals abcesvorming in de buik of in de wond.

Kinderen die geopereerd worden aan de dikke darm worden begeleid in de kliniek Medium Care Kinderchirurgie 1 Zuid. Het verpleegkundig team helpt uw kind met de wondverzorging en het omgaan met een stoma of omgaan met poepen na de operatie.

Thuis

Omdat uw kind een grote operatie heeft gehad en ernstig ziek is geweest, moet uw kind herstellen. Dat duurt soms wel enkele weken. 

Een paar weken na het aanleggen van een pouch maken we een röntgenfoto met contrastvloeistof om te kijken de naden goed genezen en niet zijn gaan lekken. Op de polikliniek voelt de chirurg of de naad bij de anus open is. Meestal is het nodig om de naad na een paar weken onder narcose te onderzoeken, omdat deze naad regelmatig wil vernauwen (krimpen). Er is dan een verwijding nodig. Als alles er goed uit ziet en goed genezen is, kunnen we de stoma tijdens een nieuwe operatie opheffen.

Na het weghalen van het slijmvlies van de dikke darm van uw kind zal de colitis ulcerosa niet terugkomen. Bij de anus halen we zoveel mogelijk slijmvlies weg. Het laatste stukje slijmvlies in de anus blijft zitten voor het gevoel van aandrang en het onderscheiden van vaste of dunne ontlasting of lucht. Tijdens de controles op de polikliniek kijken we of het slijmvlies en de pouch in goede conditie blijven.

Het doel van de pouch is om het aantal keer dat uw kind per dag moet poepen te beperken. We streven naar drie tot vier keer per dag en het liefst ’s nachts niet. Soms moeten kinderen vaker poepen. De chirurg of MDL-arts zal dan controleren of er sprake is van een ontsteking van de pouch (pouchitis). Kinderen met pouchitis moeten vaker poepen, waarbij er soms ook bloed in de poep zit en/of het kind krampende pijn heeft. We behandelen pouchitis met antibiotica (metronidazol). Als het nodig is behandelen we de ontsteking daarnaast met een klysma met corticosteroïden. Om een nieuwe ontsteking te voorkomen, geven we als het nodig is probiotica.

Wanneer neemt u contact op?

Neem na de operatie contact op met de afdeling Kinderchirurgie of de kliniek Medium care Kinderchirurgie 1 zuid als uw kind:

• Uw kind koorts heeft.
• Uw kind spuugt.
• Uw kind geen ontlasting heeft.
• De buik van uw kind opzwelt.
• De wond ontstoken (roodheid, zwelling, pijn) is.

Contact

Afdeling Kinderchirurgie (kantooruren): (010) 703 62 40.

Kliniek Kinderchirurgie 1 zuid (weekend/avond/nacht): (010) 703 61 84.

Bij algemene niet-spoed vragen kunt u ook een mail sturen naar kinderchirurgie@erasmusmc.nl.