Verzorgen van het stoma bij uw kind

Een stoma kan zowel voor urine als voor ontlasting zijn.

• urostoma of vesicostoma: een stoma van de urinewegen
• colostoma: een stoma van de dikke darm
• Ileostoma: een stoma van de dunne darm

De ontlasting uit een ileostoma is meestal wat dunner, dan bij de lager op de darm aangelegde colostoma. Het ileostoma vraagt bij de verzorging daarom iets meer aandacht. Een stoma kan blijvend of tijdelijk zijn. Uw behandelend arts heeft u hierover meer verteld.

Urostoma of darmstoma

De verzorging van een urostoma of een darmstoma is hetzelfde, alleen het materiaal is iets anders. Uit de tekst krijgt u misschien de indruk dat het hoofdzakelijk om een darmstoma gaat, maar tijdens de instructie in het ziekenhuis zult u merken dat het bij een urostoma om dezelfde handelingen gaat.

Oefenen

Na het plaatsen van het stoma geeft de verpleegkundig consulent WIS (wond-, incontinentie- en stomazorg) u uitleg over de stomazorg en de stoma-materialen. Zij doet voor hoe u het stoma moet verzorgen. Tijdens de daaropvolgende dagen leert u het stoma te verzorgen samen met de verpleegkundige in de kliniek. Na een paar keer oefenen kunt u het zelf. Als uw kind oud genoeg is, leert u samen het stoma te verzorgen, zodat uw kind het thuis ook zelf kan.

Welk materiaal heeft u nodig?

Leg vooraf al het materiaal klaar:

• washand en handdoek
• lauwwarme natte gazen en droge gazen (10 x 10 cm)
• schaartje met een ronde punt
• voorbeeld van de uit te knippen huidplaat (‘mal’)
• stomamateriaal (stomaplak, stomazak)
• eventueel barrièrecrème
• afvalemmer/afvalzakje
• pen

Stap voor stap

Afhankelijk van het stoma-materiaal kunt u een keuze maken uit onderstaande werkwijzen:

• 1. Het legen van het stomazakje (bij eendelig systeem): dit kan bij een urine- of ileozakje dat voor 1/3^e is gevuld. Deze zakjes kunt u aan de onderkant openen.

• Het dopje of klemmetje aan de onderkant losmaken.
• De inhoud in een kommetje, het toilet of een reeds gebruikte luier doen.
• De onderkant van het zakje schoon- en droogmaken met wc-papier of een gaasje en het zakje weer afsluiten.
  
  
• 2. Het verwisselen van alleen het stomazakje (bij een tweedelig systeem):

Hoe vaak?

• Bij een colostoma: meerdere malen per dag als het zakje voor de helft gevuld is.
• Bij een ileo- of urozakje: 1 keer per dag.

De stomaplak moet nog wel intact zijn.

Stap voor stap

• Het stoma en de ring van de stomaplak schoonmaken met een nat gaasje en een schoon zakje bevestigen.
• Het stomazakje weggooien in de afvalemmer.

Het is wenselijk om de stomaplak zo lang mogelijk te laten zitten, maar maximaal 3 dagen.

• 3. Het verwisselen van de stomaplak en zak (zowel eendelig als tweedelig systeem):

Wanneer?

• Als de plak niet goed op de huid hecht, loslaat of verzadigd is.

Stap voor stap

• Leg uw kind op een handdoek, met het stoma naar u toe.
• Verwijder met behulp van de lauwwarme gazen of een washandje het stoma-materiaal, van boven naar beneden.
• Gooi het gebruikte materiaal weg in de afvalemmer/afvalzakje.
• Maak de huid goed schoon, er mogen geen plaatresten, ontlasting of urine op de huid achterblijven. Dit kan de huid irriteren.
• Controleer de maat van de mal of maak een nieuwe. De mal heeft de goede maat als er om het stoma 1 à 2 millimeter ruimte is voor de bewegingen die uw kind maakt. Als er te weinig ruimte is, kan de rand van de stomaplak het stomaroosje irriteren. Maak de ruimte rond het stoma niet te groot, dit kan huidirritatie geven.
• Leg een nat gaas op het stoma en knip met behulp van de mal de stomaplak op maat.
• Masseer met de vingers de harde stukjes van de kniprand weg.
• Verwarm de plak door deze tussen de handen te wrijven, bij u te dragen, of onder uw kind te leggen.
• De huid rond het stoma goed deppend drogen.
• Verwijder het papier van de plak en bevestig de plak op de huid rond het stoma.
• Probeer de plakkant van de stomaplak niet met uw vingers aan te raken voor beter plakresultaat.
• Wrijf de plak goed aan. Bij tweedelig systeem: bevestig het zakje goed op de stomaplak volgens de gebruiksaanwijzing stoma-materiaal.
• Was uw handen en ruim het materiaal op.

Tips

• Verzorg het stoma in het begin met 2 personen als dat kan. Een helpende hand kan nodig zijn.
• Vertel uw kind wat u gaat doen. Leid uw kind af met speelgoed of een speentje.
• Is uw kind bedlegerig, breng het zakje dan zo aan dat het met de opening naar de zijkant hangt. Loopt uw kind rond en speelt het, laat dan de opening naar onderen hangen.
• Het is handig om een baby een luierpakje te laten dragen. Zo voorkomt u dat uw kind het stomazakje lospeutert.
• De huid rondom het stoma moet vetvrij zijn. Gebruik daarom nooit zeep, bodylotion of crème rondom het stoma. De huid alleen reinigen met lauwwarm water. De verpleegkundig consulent WIS kan zo nodig een speciale barrièrecrème voorschrijven om de huid te verzorgen, neemt u hiervoor contact op met de verpleegkundig consulent WIS.
• Kinderen mogen zowel met als zonder stoma-materiaal in bad of onder de douche.
  

Oplossen van problemen

• Het slijmvlies van het stoma kan bij de verzorging gaan bloeden (bijvoorbeeld door droge gazen). Laat het stoma even rusten en leg er een nat, koud gaasje op.
• De huid kan na verwijdering van de plaat een beetje rood zijn. Als de huid vurig rood is, of er zijn pukkeltjes te zien, dan kunt u wat barrièrecrème op de huid doen. Deze crème zuinig gebruiken en goed inmasseren totdat het stroef aan voelt.

Wanneer contact opnemen?

• Omdat uw kind groeit en zich ontwikkelt kan ook het stoma veranderen. Hierdoor kan het zijn dat het stoma-materiaal aangepast moet worden. Bij meer lekkages of andere problemen neemt u contact op met de verpleegkundig consulent WIS.
• Bij verandering van de kleur van het stoma of andere bijzonderheden kunt u contact opnemen met de verpleegkundig consulent WIS, of met de behandelend arts.

Wanneer u nog vragen heeft, kunt u contact opnemen met de verpleegkundig consulent WIS. Suggesties en opmerkingen zijn altijd welkom.

• Verpleegkundig consulent WIS (wond-, incontinentie- en stomazorg), (010) 703 61 17.
• e-mail: wiskids@erasmusmc.nl
• Buiten kantooruren en bij spoed kunt u contact opnemen met de behandelend specialist van uw kind.