(Tijdelijk) wilsonbekwaam
In de Wet Geneeskundige Behandelingsovereenkomst (WGBO) staat beschreven dat u als patiënt het recht heeft op uitleg over uw behandeling en onderzoeken door uw zorgverlener. Op basis van deze informatie kunt u als patiënt weloverwogen beslissen of u akkoord gaat met de behandeling of onderzoek.
Tijdens uw ziekenhuisopname zou het kunnen dat er een situatie ontstaat waarin u zelf (tijdelijk) niet in staat bent om voor uw belangen op te komen of beslissingen te nemen over de zorg/behandeling die u nodig heeft. U bent op dat moment (tijdelijk) wilsonbekwaam. De beslissingen die dan moeten worden genomen de toestemming die moet worden gegeven over uw/ onderzoek zullen dan door een wettelijk vertegenwoordiger moeten worden genomen. Deze behartigt uw belangen zo goed als mogelijk.
De volgende personen kunnen als wettelijk vertegenwoordiger optreden. De volgorde waarin ze hieronder worden genoemd, is wettelijk bepaald:
- Een door de rechter benoemde curator of mentor.
- Een schriftelijk gemachtigde door u als patiënt beschreven (beschreven op het moment dat u wilsbekwaam bent).
- Echtgenoot, geregistreerd partner of andere levensgezel.
- Ouder, kind, broer of zus.
Zijn de 1e en 2e categorie niet van toepassing, dan is uw partner de wettelijk vertegenwoordiger (3e categorie). Indien uw partner dit niet kan of wil, of als u geen partner heeft, dan valt de wettelijk vertegenwoordiging in de 4e categorie. Binnen de 4e categorie is geen rangorde bepaald. Deze personen mogen onderling bepalen wie als uw wettelijk vertegenwoordiger optreedt in geval u wilsonbekwaam bent, tenzij deze persoon dat niet wenst. Is dit niet mogelijk omdat er onderling geen overeenstemming is, dan mag uw zorgverlener bepalen wie als wettelijk vertegenwoordiger mag optreden.
We adviseren u echter om als wilsbekwame patiënt zelf al aan te geven wie uw wettelijk vertegenwoordiger mag zijn in geval zich een situatie voordoet waarin u (tijdelijk) wilsonbekwaam bent.
Minderjarigen
Kinderen jonger dan 12 jaar worden vertegenwoordigd door wettelijke vertegenwoordigers (in de regel ouders of verzorgers). Het belang van het kind staat altijd voorop. Dit kan betekenen dat de zorgverlener het recht heeft om de vertegenwoordiger te weigeren een behandeling van het kind bij te wonen, informatie te geven of het dossier in te zien.
De voorlichting van een kind dat jonger is dan 12 jaar, zal altijd worden afgestemd op zijn bevattingsvermogen. Indien mogelijk, moet de instemming van het kind worden verkregen. Bij een wilsbekwaam kind tussen de 12 en 16 jaar hebben zowel het kind als de wettelijk vertegenwoordiger recht op informatie, en is toestemming van zowel de wettelijk vertegenwoordiger als het kind nodig om te kunnen overgaan tot behandeling.
Wanneer het kind de behandeling blijft wensen of als de behandeling noodzakelijk is om ernstig nadeel voor het kind te voorkomen, heeft de wil van het kind voorrang boven die van de vertegenwoordiger. Het is wettelijk zo geregeld dat sommige behandelingen toch mogen plaatsvinden, ondanks een toestemmingsweigering van vertegenwoordigers. Dit is alleen het geval als een kind door weigering van de vertegenwoordigers ernstig medisch nadeel ondervindt.
Kinderen vanaf 16 jaar worden door de wet op de patiëntenrechten beschouwd als wilsbekwaam (meerderjarig). Zij kunnen dus zelfstandig toestemming geven voor een behandeling en hun patiëntenrechten uitoefenen.
