Instituut voor Tropische Ziekten/ Centrum voor Tropen- en Reizigersgeneeskunde

Wat doet dit centrum?

Als u op reis gaat naar (sub)tropische gebieden, kunt u in aanraking komen met allerlei tropische infecties, zoals malaria, darminfecties, huidafwijkingen. Het is dan ook noodzakelijk dat u zich goed voorbereidt, zodat u infecties zo mogelijk kunt voorkomen. Hiervoor kunt u contact opnemen met de Travel Clinic Erasmus MC.

Komt u onverhoopt toch terug van een reis met klachten van bijvoorbeeld koorts, diarree, huiduitslag en/of hoesten? Neem dan eerst contact op met uw huisarts, die u vervolgens kan doorverwijzen naar onze TropenPolikliniek.

Afspraak Vaccinaties vóór de reis: (010) 704 50 50.
Afspraak TropenPolikliniek na de reis: (06) 50 03 19 73.

De Travel Clinic vindt u naast de hoofdingang van het Erasmus MC, Zimmermanweg 7.
De TropenPolikliniek bevindt zich in het Erasmus MC gebouw Nf, 2e verdieping, wachtruimte 2D.

Heeft u direct zorg nodig, dan kan de huisarts u doorverwijzen naar de spoedeisende hulp van het Erasmus MC.

Wat willen we bereiken?

Binnen ons centrum wordt optimale begeleiding aan reizigers geboden. Het Centrum voor Tropen- en Reizigersgeneeskunde biedt hiermee een totaalconcept op het gebied van reizigersgeneeskunde: van gezondheidsadvies op maat voorafgaand aan de reis, inclusief vaccinaties en reisbenodigdheden, tot behandeling door ervaren specialisten indien u onverhoopt ziek terugkomt van uw reis.

Met het samengaan van de tropenafdeling van het Havenziekenhuis en het Erasmus MC heeft ons centrum de unieke mogelijkheid gekregen om decennialange expertise op het gebied van reizigersgeneeskunde en tropenzorg te bundelen met de innovatieve academische kwaliteiten van het Erasmus MC. 
Onze missie is om een centrale rol in te nemen binnen de tropen- en reizigersgeneeskunde in Nederland. 

Wat maakt dit centrum bijzonder?

In 1914 werd het Instituut voor Tropische Ziekten in Rotterdam opgericht. In het begin richtte men zich hoofdzakelijk op onderwijs en onderzoek op het gebied van tropische ziekten en zorg voor zeemannen. Later werd dit uitgebreid met medische zorg aan andere (wereld)reizigers. Het Havenziekenhuis is ontstaan vanuit dit instituut.

Sinds december 2018 is de zorg voor de ziek terugkerende reiziger overgenomen door het Erasmus MC. Zorg die in de nieuwe situatie nog steeds wordt geleverd door het team van internisten uit het voormalige Havenziekenhuis, zodat de aloude expertise gewaarborgd blijft. 

In februari 2019 is ook de Travel Clinic verhuisd naar het Erasmus MC. Daarmee is ruim honderd jaar ervaring op het gebied van tropische geneeskunde en reizigersziekten gebundeld in het meest innovatieve ziekenhuis van Nederland.

• Koorts na een verblijf in de tropen of na een reis.
• Huidafwijkingen na  tropenverblijf.
• Darm- of buikklachten na een reis.
• Andere klachten na een reis.
• Infecties veroorzaakt door parasieten waaronder malaria, leishmaniasis, worminfecties.
• Virale infecties, waaronder dengue, zika, chikungunya, gele koorts, etc.
• Bacteriële infecties, waaronder darminfecties, longontstekingen, urineweginfecties. 

Voor een aantal tropische ziekten zijn wij door het ministerie van Volksgezondheid Welzijn en Sport erkend als officieel expertisecentrum. Momenteel zijn wij een officieel expertisecentrum voor de volgende tropische aandoeningen: leishmaniasis, schistosomiasis, malaria en arbovirale infecties.

Leishmaniasis

Deze infectieziekte wordt veroorzaakt door een parasiet (genaamd Leishmania) die via zandvliegen kan worden overgebracht naar de mens. De ziekte komt vooral voor in tropische gebieden, maar ook in landen rond de Middellandse Zee.  

De klachten van de infectie ontstaan enkele weken tot maanden na de besmetting en verschillen per persoon en per type Leishmania. Over het algemeen zijn er drie vormen van het ziektebeeld: 

1. De cutane vorm (huid) - er ontstaat een zweer op de plek waar de zandvlieg steekt. 
2. De mucocutane vorm (huid en slijmvliezen) - er ontstaan zweren op de slijmvliezen en in het gezicht. 
3. De viscerale vorm (inwendige organen) - de organen worden aangetast. Zo kunnen de milt en lever vergroten en kan er bloedarmoede optreden. 

Het Erasmus MC heeft veel ervaring met de diagnostiek en behandeling van leishmaniasis. Wij hebben alle testen in huis om snel een diagnose te stellen en onze internisten en dermatologen werken intensief samen om elke patiënt de beste behandeling te geven. Deze behandeling stemmen we af op het type Leishmania, de uitbreiding en de immuunstatus van de patiënt.  

Schistosomiasis 

Schistosomiasis is een worminfectie die vroeger ook wel bilharzia werd genoemd. Deze infectie komt met name voor in Afrika, maar ook in delen van het Midden-Oosten, Zuidoost-Azië en Zuid-Amerika. Schistosomen zijn wormen waarvan de larven in zoet water leven, meestal in tropische landen. Wanneer u in het water zwemt kunnen de larven door uw huid heen in uw bloedvaten komen. Hierdoor kunnen klachten ontstaan zoals jeuk, koorts, hoesten en spierpijn. 

Het Erasmus MC heeft veel ervaring met de diagnostiek en behandeling van schistosomiasis, waaronder ook de uitzonderlijke neurologische complicaties. Daarnaast doen we ook veel onderzoek naar schistosomiasis om diagnostiek en behandeling te verbeteren en de verspreiding van deze worminfectie te bestrijden.

Malaria

Malaria komt voor in grote delen van Afrika, in Azië en in delen van Zuid- en Midden-Amerika. De ziekte wordt overgebracht na de beet van een besmette vrouwelijke Anopheles mug en wordt veroorzaakt door Plasmodium parasieten. Klachten treden enkele weken na de besmetting op en zijn aspecifiek; het uit zich vaak in griepachtige verschijnselen als koorts, rillingen, hoofdpijn en spierpijn. 

De therapie is afhankelijk van de soort malaria en van de ernst van de infectie. Daarnaast is vooral het voorkómen van muggenbeten van groot belang. In gebieden waar zeer veel malaria voorkomt, wordt geadviseerd om ook malariatabletten te gebruiken om infecties te voorkomen.

In het Erasmus MC hebben we al jarenlange ervaring met het diagnosticeren en behandelen van malaria. Wij hebben alle faciliteiten in huis om een snelle en betrouwbare diagnose te stellen. Daarnaast zijn we ook actief in werkgroepen die nationale richtlijnen opstellen en verrichten we veel wetenschappelijk onderzoek naar malaria. Momenteel lopen er twee grote onderzoeken: 

1. Predictiemodel ontwikkelen voor infectie-verloop. 
   Met dit model hopen wij beter te kunnen voorspellen welke geïnfecteerde reizigers een ernstig verlopende infectie hebben en welke groep een niet-ernstig verlopende infectie.
2. Optimalisatie en integratie van malariadiagnostiek. 

Arbovirale infecties

Arbovirale infecties worden veroorzaakt door arbovirussen. Dit zijn virussen die worden overgebracht door geleedpotigen zoals muggen, teken of zandvliegen. Voorbeelden van arbovirussen zijn het denguevirus, chikungunya en Zika. Arbovirussen komen zelden voor in Nederland. 

Per type arbovirus ontstaan er verschillende klachten. Een veelvoorkomende klacht is koorts, vaak gecombineerd met huiduitslag, gewrichtsklachten, hoofdpijn en spierpijn. Arbovirale infecties kunnen ook ernstige gevolgen hebben zoals een hersenontsteking of hemorragische koorts. Ernstige ziektebeelden worden bijvoorbeeld gezien bij het Westnijlvirus, het gelekoortsvirus en denguevirus. Jonge kinderen en ouderen hebben meer kans op een ernstiger verlopende infectie. 

Er bestaat voor de meeste Arbovirale infecties geen antivirale behandeling. De behandeling is vooral gericht op het dempen van koorts, verminderen van pijn, het opvangen van bloedingscomplicaties, en eventueel opname in het ziekenhuis of op de intensive care. 

In het Erasmus MC doen we veel onderzoek naar Arbovirale infecties. Het Virologisch lab van het Erasmus MC is een nationaal en internationaal belangrijk laboratorium voor de diagnostiek naar deze infecties. 

Tropenziekten maakt deel uit van de afdeling Medische Microbiologie en Infectieziekten van het Erasmus MC, waarbinnen een brede kennis van tropische en niet-tropische infecties aanwezig is. Wij werken nauw samen met Travel Clinic Erasmus MC.

Voor tropengerelateerde vraagstukken werken we nauw samen met de afdeling Dermatologie, zowel van het Erasmus MC als de Dermahaven van de Havenpolikliniek. 

Ook zijn wij aangesloten bij een wereldwijd netwerk van ziekenhuizen die reizigersgeneeskunde en tropenzorg leveren, via het Geosentinel-netwerk. 

Daarnaast is er samenwerking in Nederland met het Amsterdam UMC in Amsterdam, het LUMC in Leiden, het Radboudumc in Nijmegen op gebied van patiëntenzorg en onderzoek. 

Onderzoek wordt gedaan binnen het Academisch Centrum voor Reizigersgeneeskunde (officieel AC Migratory Health and Neglected Tropical Diseases). Actueel wordt deelgenomen aan onderzoek naar ontwikkeling van een vaccin tegen malaria. Ook wordt er gekeken naar de effecten van een malaria-infectie op het lichaam. 

Tevens wordt het effect van succes van vaccinatie bij patiënten met een verminderde afweer onderzocht.