Stoflongen

Stoflongen, ook bekend als pneumoconiosen, is een groep van longziekten die ontstaan door langdurige blootstelling aan fijne stofdeeltjes, zoals kolenstof, metaaldeeltjes, asbest of silicium. Deze ingeademde deeltjes kunnen zorgen voor ontstekingen en littekens in het longweefsel, wat het ademen bemoeilijkt. Klachten zoals kortademigheid en een aanhoudende hoest kunnen optreden, en de longen kunnen onherstelbaar beschadigd raken. Het komt vaak voor bij mensen die in risicovolle beroepen werken, zoals de bouw of mijnbouw, waar beschermende maatregelen cruciaal zijn om dit te voorkomen. Bekende voorbeelden van pneumoconiosen zijn silicose, asbestose en berylliose.

Stoflongen ontstaan door langdurige blootstellingen aan verschillende soorten stof waaronder:

• Silicastof: dit is stof uit de mijnbouw en steenbewerking, bijvoorbeeld het werken met beton.
• Asbestvezels: gebruikt in bouwmaterialen en in isolatiemateriaal.
• Koolstof: dit is stof uit de kolenmijnbouw.
• Beryllium: een licht metaal dat in sommige industrieën wordt gebruikt.

De symptomen van stoflongen ontwikkelen zich vaak langzaam en kunnen jaren na de blootstellingen aan het stof optreden. Veelvoorkomende symptomen zijn een chronische hoest, kortademigheid, pijn op de borst en abnormale vermoeidheid. Benauwdheid is een symptoom waar mensen met stoflongen het meest last van hebben. Dit kan o.a. komen door veel slijm in de longen, vocht in de longen en beschadiging van de longblaasjes.

Levensverwachting bij stoflongen 

De levensverwachting voor mensen met stoflongen of een stoflong hangt af van verschillende factoren zoals het type stof waaraan iemand is blootgesteld, de leeftijd waarop de blootstelling begon, de duur van de blootstelling en de algehele gezondheid van de patiënt.

• Type stof: is bepalend voor de ernstige effecten op de longgezondheid.
• Ziektestadium: hoe eerder een stoflong wordt ontdekt hoe effectiever de behandeling kan zijn om de progressie te vertragen.
• Toegang tot en effectiviteit behandeling: stopt de blootstelling aan de stofdeeltjes of zijn de stofdeeltjes nog in de omgeving van de patiënt.
• Algemene gezondheid en levensstijlfactoren: onderliggende gezondheidsproblemen zoals rookgewoonten en andere levensstijlfactoren kunnen ook van invloed zijn op de levensverwachting van iemand met stoflongen.

Over het algemeen varieert de levensverwachting sterk en veel patiënten kunnen nog vele jaren een actief leven leiden met de juiste behandeling en zorg. Regelmatige medische opvolging is belangrijk om eventuele gezondheidsveranderingen in kaart te brengen.

Om pneumoconiose/stoflongen vast te kunnen stellen is medisch onderzoek nodig. Naast röntgenfoto’s van de longen wordt er ook een longfunctietest afgenomen, en meestal bloedonderzoek. Aan de hand hiervan wordt een behandelplan opgesteld.  Patiënten met een stoflong zijn gevoeliger voor het ontwikkelen van longkanker.

Stoflongen kunnen we niet genezen, wel zijn er diverse behandelingen beschikbaar om de symptomen van stoflongen te beheersen en verdere schade te beperken. Vermijden van verdere blootstelling is cruciaal om de progressie van de ziekte te stoppen. Patiënten met stoflongen krijgen vaak ontstekingsremmende medicatie en soms fibroseremmers. Daarnaast is er voor patiënten die moeite hebben met ademhalen zuurstoftherapie beschikbaar en zijn er verschillende revalidatieprogramma’s om de ademhalingsfunctie te verbeteren en de algehele gezondheid te ondersteunen. De behandeling van stoflongen is vaak vergelijkbaar met de behandeling van longfibrose.

Preventie is de meest effectieve strategie tegen stoflongen. Er wordt aangeraden te werken met persoonlijke beschermingsmiddelen zoals maskers, maar het volledig vermijden van blootstelling is natuurlijk het meest effectief, en dus verandering van werk. Daarnaast zijn er voor werknemers in risicovolle industrieën regelmatige gezondheidscontroles en wordt geadviseerd om veiligheidsprotocollen na te leven en blootstelling aan gevaarlijke stoffen te minimaliseren.

De stoflongen zijn niet te genezen. De stoffige omgeving permanent verlaten is cruciaal voor de lange levensverwachting.

In het Erasmus MC bevindt zich een expertisecentrum voor pneumoconiosen, genaamd WEL010 (Werk en Longen 010). Dit is een samenwerking met het Franciscus Gasthuis waarbij we door middel van gespecialiseerde professionals, onderzoek, onderwijs, samenwerking met bedrijfsartsen en arbeidshygiënisten, en samenwerking in het land via de werkgroep werkgerelateerde longaandoeningen van de NVALT (de longartsenvereniging). Met het vaststellen en de behandeling van stoflongen krijgt u te maken met verschillende zorgprofessionals binnen ons centrum:

• Longartsen
• Verpleegkundigen en verpleegkundig specialisten
• Soms: bedrijfsartsen en arbeidshygienisten