Jeuk (pruritus)

Introductie

Jeuk is een onplezierig gevoel in de huid die de drang geeft om te gaan krabben. Het is de meest voorkomende huidklacht. Jeukklachten kunnen variëren van lichte, irriterende gevoelens tot zeer heftige jeukklachten. Soms kan de jeuk zo heftig zijn dat men de huid tot bloedens toe kapot krabt. Volgens vele chronische jeuk patiënten is jeuk soms erger dan pijn. Jeuk komt veel voor en eigenlijk heeft iedereen wel eens jeuk. Als het langer dan 6 weken bestaat dan spreekt men van chronische jeuk.

Wat is deze aandoening?

Jeuk kent vele onderliggende oorzaken. Vele huidziekten gaan gepaard met jeuk.  Bij verschillende interne, neurologische en psychiatrische aandoeningen kan jeuk eveneens vóórkomen zonder dat primaire huidafwijkingen zichtbaar zijn. Jeuk kan ook een signaal zijn van een beginnende kanker binnen in het lichaam (paraneoplastisch). Van een aantal geneesmiddelen is het bekend dat ze via een allergische reactie jeuk kunnen veroorzaken. Staken van het geneesmiddel leidt dan meestal tot het verdwijnen van de jeuk. Bij patiënten met jeuk bij wie geen verklaring wordt gevonden en bij wie de jeuk persisteert, is het verstandig de psychosociale kant verder uit te diepen. Het aanbrengen van een menthol bevattende creme kan jeuk verlichten.

Analyse van jeukklachten die niet op een huidziekte berusten, bestaat uit volledige tractusanamnese en lichamelijk onderzoek, controle van nier-, lever-en schildklierfuncties, hematologisch onderzoek, bepaling van de nuchtere glucosespiegel in het bloed, faeces onderzoek op occult bloed en een thoraxfoto.

Het aanbrengen van een menthol bevattende creme kan jeuk verlichten. Crèmes met corticosteroïden werken ontstekingsremmend en verminderen jeukklachten. Deze kunnen worden gebruikt wanneer de jeuk plaatselijk is. Orale antihistaminica kunnen de jeuk verminderen. Oudere generatie antihistaminica, zoals hydroxyzine, veroorzaken doorgaans slaperigheid en worden voornamelijk voor het slapengaan gebruikt. Voor overdag kunnen beter de nieuwe generatie antihistaminica, zoals desloratadine en levocetirizine als therapie worden ingezet . In de psychiatrie gebruikte geneemiddelen ( bijvoorbeeld nortryptiline en gabapentine) kunnen eveneens worden voorgeschreven als antiprurigineuze therapie. Op neurowetenschappelijk gebied worden nieuwe ontdekkingen gedaan.

• 

  Dr. H.B. (Bing) Thio

  Dermatoloog