Plasmaferese

Wat is het

Bloed bestaat uit plasma en cellen. Er zijn drie soorten cellen: witte bloedcellen, rode bloedcellen en bloedplaatjes. Plasma (= serum) is de vloeistof, die de bloedcellen door het lichaam vervoert. Het plasma bestaat voornamelijk uit water en velerlei eiwitten. Het plasma is geel van kleur. De rode kleur van het bloed wordt veroorzaakt door de rode bloedcellen.

Waarom plasmaferese

Voor een plasmaferese kunnen verschillende redenen zijn. Bij bepaalde ziektebeelden worden abnormale eiwitten, antistoffen en ontstekingsbevorderende stoffen gevormd. Enkele ziektebeelden waarbij geregeld plasmafereses worden uitgevoerd zijn neurologische aandoeningen (onder andere Myastenia Gravis) en hematologische aandoeningen (onder andere Morbus Waldenström, Multipel Myeloom en T.T.P. = trombotische trombocytopenische purpura). Leest u ook de folder Multipel Myeloom van het KWF.
Door verwijdering van het eigen plasma (met daarin alle opgeloste stoffen), kan de hoeveelheid van dergelijke stoffen worden verlaagd, wat een gunstige invloed op het ziektebeloop kan hebben. Een plasmaferese kan echter de oorzaak van de ziekte niet wegnemen en is dus in het algemeen niet de enige behandeling. Hoe vaak en wanneer u voor plasmaferese in aanmerking komt is afhankelijk van de aanmaak in uw lichaam van de antistoffen/de eiwitten en uw eventuele klachten. Uw behandelend arts zal dit met u bespreken.

Hoe verloopt de plasmaferese

Gedurende de plasmaferese zit u op een gemakkelijke stoel. Na het aanprikken van een ader in de arm wordt bloed via een (bloed)pomp door een steriel slangensysteem naar de centrifuge in de machine geleid. Daar wordt het gescheiden in plasma en cellen. Uw bloedplasma met daarin de auto-immuunstoffen/abnormale eiwitten wordt verwijderd en tegelijkertijd krijgt u via een infuus dat in de andere arm is ingebracht het vervangende plasma (dit kan zijn synthetische plasma of donorplasma) met uw eigen bloedcellen terug. De complete procedure duurt ongeveer 1,5 tot 4 uur afhankelijk van de snelheid van de afname en uw gewicht.

De plasmaferese verloopt in een aantal stappen

• In de ene arm wordt een ader aangeprikt in de elleboogsplooi.
• Op deze naald wordt een slang bevestigd voor bloedafname.
• In de andere arm wordt een infuusnaald geprikt.
• Op deze naald wordt een slang bevestigd voor de bloedteruggave.
• Het bloed gaat (met toevoeging van een antistollingsmiddel) via een slangensysteem naar de centrifuge in de machine.
• In de machine wordt het bloed gescheiden in cellen en plasma.
• Het plasma wordt opgevangen in een zak.

• De bloedcellen worden via de infuuslijn teruggegeven met toevoeging van het plasma-vervangingsmiddel.
• Op deze manier wordt een hoeveelheid plasma verwisseld, afhankelijk van uw gewicht.
• Omdat het bloed in de machine afkoelt, krijgt u uw bloed, samen met de vloeistof die het plasma vervangt, verwarmd terug.

Ziekenhuisopname
Soms lukt het niet om voldoende bloed uit een ader af te nemen. Om de procedure dan toch door te laten gaan, kan worden besloten tot het plaatsen van een speciale katheter in een groot bloedvat in de lies of de hals (centraal veneuze katheter). Mocht dit nodig zijn en de plasmaferese is meerdere dagen, dan wordt u in de kliniek opgenomen.

Complicaties
Complicaties komen bij plasmaferese slechts in hoge uitzondering voor en zijn over het algemeen niet ernstig.

Antistollingsmiddel
Tijdens de plasmaferese wordt een antistollingsmiddel gebruikt om te voorkomen dat het bloed gaat stollen als het zich buiten het lichaam bevindt. Dit is een onschuldige stof die snel door het lichaam wordt afgebroken. Een enkele keer zijn er klachten zoals tintelingen rond de mond en/of in de vingers. Met behulp van medicijnen kunnen deze reacties worden tegengegaan.

De hemaferese is onderdeel van het specialisme hematologie van het Erasmus MC. De medewerkers zijn aanwezig van maandag tot en met vrijdag van 8:00 – 16:30 uur. Mocht u nog vragen hebben, dan kunt u die stellen aan uw behandelend arts of aan de medewerkers van de hemaferese.
Telefoon (010) 703 49 12
hemaferese@erasmusmc.nl