Niertransplantatiemogelijkheden

Niertransplantatie zorgt voor een betere kwaliteit van leven en betere gezondheid dan dialyse. U bent niet meer gebonden aan dialysemomenten. De meeste nierpatiënten voelen zich na transplantatie energieker. Zij kunnen hun dagelijkse activiteiten makkelijker weer oppakken. Ook neemt de levensverwachting meestal toe na niertransplantatie. Kortom: het leven biedt u na transplantatie dus veel meer mogelijkheden. Niertransplantatie met een levende donornier heeft de voorkeur omdat een nier van een levende donor een langere levensduur heeft en betere kwaliteit heeft. De operatie is planbaar en je kunt voor de dialyse al getransplanteerd worden.

U kunt al getransplanteerd worden voordat u begint met dialyseren. Dit heet pre-emptieve transplantatie. Transplantatie is al een optie wanneer uw nieren nog net voldoende functioneren en u nog geen nierfunctievervangende therapie nodig heeft. Dialyseren heeft negatieve gevolgen, dus dat proberen we te voorkomen door een vroege transplantatie met een levende nierdonor . Ook als u al bezig bent met dialyse en op de wachtlijst staat voor een nier, kunt u alsnog nadenken over transplantatie met een nier van een levende donor.

De wachtlijst voor een nier van een overleden donor is lang. Met een nier van een levende donor kunt u sneller geholpen worden. Uw vooruitzichten voor de toekomst zijn daardoor beter. Een transplantatie voor de dialyse kan alleen met behulp van een levende nierdonor. Het is waardevol om in uw omgeving het gesprek aan te gaan over levende nierdonatie. Hier leest u meer over onder het kopje ‘hoe vindt ik een donor’.

Niertransplantatie met een levende donor biedt veel voordelen. De nier is van betere kwaliteit en heeft daardoor een langere levensduur dan een nier van een overleden donor. Je kan vaak al voordat je moet dialyseren getransplanteerd worden. De operatie is planbaar en de wachtlijst is korter.

Wanneer u een levende donor heeft gevonden, bekijken we of transplantatie mogelijk is. Een transplantatie is alleen succesvol wanneer de nier van uw donor en uw eigen nier overeenkomsten vertonen op bepaalde kenmerken. Hoe meer overeenkomsten, hoe kleiner de kans is op afstoting.

Bloedgroepen

Voor een transplantatie moet uw bloedgroep passen bij de bloedgroep van de ontvanger. In de onderstaande tabel ziet u van welke bloedgroepen bij elkaar passen.

• Iemand met bloedgroep O kan een nier ontvangen van een donor met bloedgroep O.
• Iemand met bloedgroep A kan een nier ontvangen van een donor met bloedgroep A of O.
• Iemand met bloedgroep B kan een nier ontvangen van een donor met bloedgroep B of O.
• Iemand met bloedgroep AB kan een nier ontvangen van een donor met bloedgroep A, B, AB of O.

Passende bloedgroepen:

Ontvanger	Donor
Bloedgroep A	Bloedgroep A of O
Bloedgroep B	Bloedgroep B of O
Bloedgroep AB	Bloedgroep A, B, AB of O
Bloedgroep O	Bloedgroep O

Als de bloedgroep niet passend is, kijken we of het mogelijk is om via één van de alternatieve levende donatieprogramma’s getransplanteerd te worden.

Kruisproef en weefseltypering

Wanneer uw bloedgroep goed past bij die van de donor, voeren we een kruisproef en weefseltypering uit. Bij een weefseltypering kijkt men welke herkenningspunten er aan de buitenkant van de cellen van de donor zitten. De ontvanger mag geen antistoffen hebben tegen deze herkenningspunten op de cellen van de donor. Dit testen we met een kruisproef. De uitslag van een kruisproef is goed als deze negatief is. Als de donor medisch goedgekeurd wordt, kan deze een nier aan u afstaan. Ook kunt u overwegen deel te nemen aan het vrijwillig cross-over programma.

Wanneer de kruisproef niet goed is, kunt u één van de alternatieve levende donatieprogramma’s overwegen. Deze vindt u onder het kopje ‘Wat als mijn donor niet bij mij past?’

De eerste stap om een nierdonor te vinden, is om te praten over nierdonatie bij leven. Iedereen doet dit op zijn eigen manier. Sommige mensen wachten tot familie, vrienden of kennissen zelf over het onderwerp beginnen. Anderen beginnen er zelf over, maar het blijft een lastig gespreksonderwerp. Misschien bent u bang dat uw familie, partner of vriend zich gedwongen voelt om een nier te geven. Of dat uw relatie met deze mensen verandert. U kunt deze gevoelens in een gesprek benoemen. Dan weet de ander dat het voor u moeilijk is om dit onderwerp te bespreken. Ook laat u zien dat u het niet vanzelfsprekend vindt dat iemand een nier aan u afstaat.


Tips om donatie bij leven bespreekbaar te maken

• Praat over je nierziekte en dat je in aanmerking komt voor transplantatie.
• Vertel dat mensen ook tijdens hun leven een nier kunnen afstaan, zonder dat dit gevolgen heeft voor hun gezondheid.
• Neem geïnteresseerden mee naar voorlichtingen die in het ziekenhuis plaatsvinden
• Laat zien dat u begrijpt dat donatie bij leven een ingrijpende keuze is. Gun mensen de tijd om er rustig over na te denken.
• Zijn er veel vragen? Laat de informatie voor nierdonoren op deze website zien.
• Nierteam aan huis is beschikbaar voor u. Hierbij geven medewerkers van het ziekenhuis een groepsvoorlichting over nierfalen aan uw vrienden en familie. Lees hier meer over in de folder ‘Voorlichting over nierfalen bij uw thuis’

Mocht u iemand vinden die interesse heeft om te doneren bij leven, dan kunt u met uw donor langskomen in het ziekenhuis. Uw donor krijgt dan meer informatie over levende donatie en kan rustig over deze informatie nadenken. Uw donor mag natuurlijk ook alleen komen, als diegene dat liever wil.

Er zijn verschillende mogelijkheden om toch te transplanteren, ook wanneer de bloedgroepen niet overeenkomen of er antistoffen worden aangemaakt tegen de donor.

Als de bloedgroepen niet overeenkomen, zijn er verschillende opties om toch een niertransplantatie te krijgen:

• Cross-over programma
• Niertransplantatie door de bloedgroep heen
• Door de kruisproef heen transplanteren

Er zijn donor-ontvanger-koppels die wel geschikt zijn voor transplantatie of donatie, maar die niet rechtstreeks bij elkaar passen. Zij doen mee aan het vrijwillige cross-over programma. Zo kan de ontvanger toch een nier ontvangen van een levende donor.

Lees hier meer over in de folder ‘Vrijwillige cross-over programma’

Als levende donatie niet mogelijk is, wordt u op de wachtlijst voor een postmortale niertransplantatie geplaatst. Bij postmortale niertransplantatie ontvangt u een nier van een overleden donor. U komt dan op de wachtlijst van Eurotransplant. Het is belangrijk dat u dag en nacht (telefonisch) bereikbaar bent als u op de wachtlijst staat.

De toewijzing op de wachtlijst wordt bepaald door verschillende factoren. Er wordt gekeken naar weefseltypering, bloedgroep en wachttijd. Hoe langer u dialyseert, hoe hoger u op de wachtlijst komt te staan. De toewijzing van een donornier wordt bepaald door Eurotransplant. Lees hier meer over op de website van de Nederlandse Transplantatiestichting.

Als u langer dan 2 jaar dialyseert en op de wachtlijst staat kunt u eventueel in aanmerking komen voor een niertransplantatieprogramma met een anonieme donor. U wordt hierover geïnformeerd tijdens de jaarcontrole zie folder: